Interwencyjne leczenie bólu kręgosłupa

Czym jest interwencyjne leczenie bólu?

Są to techniki zabiegowe, które polegają na precyzyjnym wprowadzeniu igły lub specjalnej sondy w miejsce dotknięte schorzeniem bądź w pobliże nerwu przewodzącego ból. Zabiegi takie przeprowadza się pod kontrolą aparatu USG, rentgenowskiego lub tomografii komputerowej. Najczęściej wykonywana — i przy tym najprostsza — jest blokada selektywna.

Na czym polega kriolezja  (krioablacja/krioanalgezja, termiczna neurodestrukcja)?

Kriolezja (krioablacja/krioanalgezja, termiczna neurodestrukcja) to zabieg, którego celem jest wyłączenie funkcji czuciowych wybranych struktur nerwowych przy zastosowaniu niskich temperatur. Wytwarzana na końcu sondy temperatura -80 °C niszczy elementy tkanki nerwowej przenoszące informacje bólowe, nie powodując trwałego uszkodzenia struktur nerwowych. Wykonuję ten zabieg w trybie ambulatoryjnym pod kontrolą USG, dzięki czemu chory unika pobytu w szpitalu. Zabieg jest małoinwazyjnybezpieczny i przeprowadzany w znieczuleniu miejscowym. Wyróżnia go wysoka skuteczność — redukuje ból na okres od kilku miesięcy do kilku lat. Umożliwia szybki powrót do normalnej aktywności. Najczęściej wykonywany u pacjentów z dolegliwościami kręgosłupa, w szczególności w chorobie zwyrodnieniowej. Umożliwia złagodzenie dolegliwości, poprawę komfortu życia, a także odstawienie lub redukcję dawki leków przeciwbólowych.

Jaka jest różnica między normalną blokadą a blokadą selektywną?

Zwykła blokada to w zasadzie zastrzyk domięśniowy, najczęściej podawany zwykł igłą, ”na oko” w chorą okolicę. Do blokady selektywnej używam różnej długości igieł, w zależności od tego, na jaką głębokość staram się wprowadzić lek. Niekiedy jest to nawet kilkanaście centymetrów. Druga zasadnicza różnica to fakt, że wykonywany pod kontrolą USG zabieg daje niemalże 100% pewności, że koniec igły uda się umieścić w miejscu, które wytypowaliśmy. Zabieg jest precyzyjny i bezpieczny.

Pozwala na ominięcie naczyń krwionośnych (np. w blokadzie splotów nerwowych szyi z dostępu między mięśniami pochyłymi). W  blokadzie nerwów międzyżebrowych można podać lek bezpośrednio przy nerwie tak, aby nie uszkodzić płuca.

Czy można zastosować blokadę w leczeniu bólu kręgosłupa?

Statystycznie rzecz biorąc, ten zabieg najczęściej jest wykonywany właśnie przy bólach lędźwiowo-krzyżowych towarzyszących chorobie zwyrodnieniowej kręgosłupa oraz przy przepuklinach krążka międzykręgowego z objawami korzeniowymi (rwa kulszowaudowa). Polega na wprowadzeniu igły w okolicę stawu międzywyrostkowego i podaniu w to miejsce leku. Jeżeli pacjent ma objawy rwy, przemieszczamy igłę dalej w kierunku otworu międzykręgowego i wyrostka poprzecznego, czyli miejsca, w którym nerw rdzeniowy opuszcza kręgosłup i podajemy pozostałą dawkę lekarstwa. Zabieg można wykonać w każdym odcinku kręgosłupa; zarówno w bólu przewlekłym, jak i ostrym, trwającym kilka dni czy tygodni. Wszystko wykonywane jest z jednego wkłucia i trwa 10 minut, a po kolejnych 15 minutach chory opuszcza gabinet. Procedura jest bezpiecznakrótkabezbolesna i wykonywana ambulatoryjnie.

Kiedy jeszcze można zastosować takie leczenie?

Niejednokrotnie jest to ostatnia deska ratunku dla chorych z wszelkiego rodzaju neuralgiami, kiedy zawodzi złożone leczenie farmakologiczne. W badaniu USG widoczne są duże pnie nerwowe. Dzięki temu mogę precyzyjne wstrzyknąć lek, np. w zespole mięśnia gruszkowatego z objawami rwy kulszowej. Podobnie w przypadku rwy udowej. Małe nerwy to drobne struktury niewidoczne bezpośrednio w USG, które lokalizuję po charakterystycznych punktach anatomicznych, obok których nerwy te przebiegają. Np. w meralgii czyli neuralgii nerwu skórnego bocznego uda lub neuropatii nerwu biodrowo podbrzusznego i biodrowo-pachwinowego, która często związana jest z chorobą kręgosłupa pogranicza piersiowo lędźwiowego. W neuralgii (Arnolda) potylicznej nerw potyliczny wielki znajdujemy po zlokalizowaniu w USG tętnic, obok których biegną te nerwy.

Czym jest blokada zewnątrzoponowa?

Jest to rodzaj blokady, w której lek podaje się do przestrzeni zewnątrzoponowej kanału kręgowego. Najlepsze efekty przynosi w leczeniu zespołów korzeniowych (rwy). Kiedy silny ból spowodowany jest pierwszorazowym wypadnięciem krążka miedzykręgowego, wykonuję jedną iniekcję. W bardziej skomplikowanych przypadkach do kanału kręgowego wprowadzam specjalny cewnik. Zamiast jednej dawki leku podaję dwie lub trzy, w kilkugodzinnych odstępach. Dotyczy to pacjentów dotkniętych zaawansowaną, wielosegmentową chorobą zwyrodnieniową kręgosłupakręgozmykiem i niektórych stanów po złamaniu kręgosłupa. Do takiego leczenie kwalifikują się również chorzy z neurochirurgicznymi wskazaniami do operacji, którzy z powodu wieku bądź ogólnych przeciwwskazań nie mogą zostać zoperowani, a wyczerpały się możliwości złożonego leczenie farmakologicznego i zachowawczego, zaś ból ma charakter przewlekły.

Blokada zewnątrzoponowa to bardzo powszechna procedura w USA i wielu krajach Europy. W Polsce wykonywana jest sporadycznie prawdopodobnie dlatego, że do zabiegu konieczny jest podgląd radiologiczny, co rodzi komplikacje logistyczne w szpitalach publicznych. W swojej karierze zawodowej tylko raz widziałem przypadek, gdy anestezjolog podał skrajnie cierpiącemu pacjentowi w ten sposób leki na izbie przyjęć szpitala. W ciągu 15 lat wykonałem ponad 400 takich procedur.

Od dawna próbowano leczyć ból w sposób bardziej radykalny, przecinając nerw. Doświadczenie uczy, że tworząca się na jego kikucie w trakcie gojenia blizna dalej stymuluje ból i zazwyczaj taki zabieg nie przynosi ulgi w cierpieniu. Co szczególnie istotne, celowe uszkodzenie nie może przerwać ciągłości nerwu. Probowano niszczyć nerwy w inny sposób — miażdżyć bez przecinania jego ciągłości, ostrzykiwać stężonym alkoholem. W ostatnim czasie wykorzystuje się także zjawiska termiczne (wspomniana już kriolezja/krioablacja/krioanalgezja, termiczna neurodestrukcja).

Jak postępować w bólu spowodowanym przepukliną krążka międzykręgowego?

Neurochirurg najczęściej konsultuje te najtrudniejsze przypadki przepuklin krążka międzykręgowego, kiedy zawodzi leczenie farmakologicznenie pomaga rehabilitacja ani fizykoterapia lub doświadczenie lekarza rodzinnego podpowiada, że nie są to zwykłe „korzonki”. Ja nazywam to sedymentacją negatywną.

Pacjenci filtrowani nieskutecznym leczeniem farmakologicznymbez poprawy po rehabilitacji i osteopatii, kierowani są na konsultacje do neurochirurga. Właśnie ten proces stopniowego przemieszczania się pacjenta po różnych specjalistach nazywam sedymentacją negatywną — ponieważ na końcu zostają te najtrudniejsze przypadkioporne na leczenie zachowawcze lub z niedowładem.

Powyższy schemat obrazuje drogę leczenia przepukliny krążka międzykręgowego (zwanej również „wypadniętym dyskiem”), ostrego zespołu bólowego, rwy kulszowej, rwy udowej oraz niedowładu. Prezentuje również możliwe warianty rozwoju sytuacji.

Techniki interwencyjnego leczenia bólu wykorzystujemy na wszystkich etapach leczenia objawów ”wypadniętego dysku”.

  • (1) W fazie ostrej choroby, kiedy silny ból uniemożliwia wykonywanie najprostszych funkcji życiowych i nie ustępuje po intensywnym leczeniu farmakologicznym.
  • (2) Na etapie przewlekłych objawów bólowych. W sytuacji kiedy — pomimo początkowej poprawy — pozostały dolegliwości, które utrzymują się dalej i uniemożliwiają wypełnianie obowiązków zawodowych czy rodzinnych. Pacjent określa ten stan jako nieakceptowany.
  • (3) Kiedy po początkowej poprawie dalsze systematyczne leczenie farmakologiczne i rehabilitacja nie doprowadzają do trwałego ustąpienia dolegliwości.
  • (4) Przy nawrotach objawów. W tej chorobie często nie dochodzi do trwałego wyleczenia i zdarzają się nawroty. Z czasem coraz dłuższe i bardziej oporne na leczenie.

Kolorem niebieskim oznaczono etapy choroby, na których można zastosować procedury interwencyjnego leczenia bólu. Kolorem czerwonym — brak poprawy lub nawrót dolegliwości. Kolorem zielonym — ustępowanie choroby.

Czytaj więcej

Nieoperacyjne leczenie bólu kręgosłupa Poznań

Czym jest interwencyjne leczenie bólu?

Są to techniki zabiegowe, które polegają na precyzyjnym wprowadzeniu igły lub specjalnej sondy w miejsce dotknięte schorzeniem bądź w pobliże nerwu przewodzącego ból. W przypadkach bólu opornego na leczenie farmakologiczne i rehabilitacyjne w dyskopatii wielopoziomowej kręgosłupa lub chorobie zwyrodnieniowej. Zabiegi takie przeprowadza się pod kontrolą aparatu USG, rentgenowskiego lub tomografii komputerowej. Najczęściej wykonywana w leczeniu bólu kręgosłupa — i przy tym najprostsza — jest blokada selektywna.

Na czym polega kriolezja (krioablacja/krioanalgezja, termiczna neurodestrukcja)?

Krioablacja kręgosłupa ( krilezja/krioanalgezja,termiczna neurodestrukcja) to leczenie, którego celem jest wyłączenie funkcji czuciowych wybranych struktur nerwowych przy zastosowaniu niskich temperatur. Wytwarzana na końcu sondy temperatura -80 °C niszczy elementy tkanki nerwowej przenoszące informacje bólowe, nie powodując trwałego uszkodzenia struktur nerwowych. Wykonywana w trybie ambulatoryjnym pod kontrolą USG, dzięki czemu chory unika pobytu w szpitalu. Krioablacja kręgosłupa to małoinwazyjna i bezpieczna procedura leczenia bólu kręgosłupa przeprowadzana w znieczuleniu miejscowym w trybie ambulatoryjnym w Poznaniu w poradni na ulicy Morawskiego 2F. Wyróżnia ją wysoka skuteczność — redukuje ból na okres od kilku miesięcy do kilku lat. Umożliwia szybki powrót do normalnej aktywności. Najczęściej wykonywana u pacjentów z  chorobą zwyrodnieniową. Umożliwia złagodzenie bólu kręgosłupa, poprawę komfortu życia, a także odstawienie lub redukcję dawki leków przeciwbólowych.

Jaka jest różnica między normalną blokadą a blokadą selektywną?

Zwykła blokada to w zasadzie zastrzyk domięśniowy, najczęściej podawany bez dokładnej kontroli i lokalizacji chorego miejsca. Do blokady selektywnej używam różnej długości igieł, w zależności od tego, na jaką głębokość staram się wprowadzić lek. Niekiedy jest to nawet kilkanaście centymetrów. Druga zasadnicza różnica to fakt, że wykonywany pod kontrolą USG zabieg daje niemalże 100% pewności, że koniec igły uda się umieścić w miejscu, które wytypowaliśmy. Zabieg jest precyzyjny i bezpieczny. Pozwala na ominięcie naczyń krwionośnych (np. w blokadzie splotów nerwowych szyi z dostępu między mięśniami pochyłymi). W blokadzie nerwów międzyżebrowych można podać lek bezpośrednio przy nerwie tak, aby nie uszkodzić płuca.

Czy można zastosować blokadę przy bólach kręgosłupa?

Statystycznie rzecz biorąc, ten zabieg najczęściej jest wykonywany właśnie w leczeniu bólu kręgosłupa towarzyszącego chorobie zwyrodnieniowej kręgosłupa oraz dyskopatii krążka międzykręgowego z objawami korzeniowymi (rwa kulszowa, udowa). Polega na wprowadzeniu igły w okolicę stawu międzywyrostkowego i podaniu w to miejsce leku. Jeżeli pacjent ma objawy rwy, przemieszczamy igłę dalej w kierunku otworu międzykręgowego i wyrostka poprzecznego, czyli miejsca, w którym nerw rdzeniowy opuszcza kręgosłup i podajemy pozostałą dawkę lekarstwa. Zabieg można wykonać w każdym odcinku kręgosłupa; zarówno w bólu przewlekłym, jak i ostrym, trwającym kilka dni czy tygodni. Wszystko wykonywane jest z jednego wkłucia i trwa 10 minut, a po kolejnych 15 minutach chory opuszcza gabinet. Procedura jest bezpieczna,  krótka, bezbolesna i wykonywana ambulatoryjnie.

Kiedy jeszcze można zastosować takie leczenie?

Niejednokrotnie jest to ostatnia deska ratunku dla chorych z wszelkiego rodzaju neuralgiami, kiedy zawodzi złożone leczenie farmakologiczne. W badaniu USG widoczne są duże pnie nerwowe. Dzięki temu mogę precyzyjne wstrzyknąć lek, np. w zespole mięśnia gruszkowatego z objawami rwy kulszowej. Podobnie w przypadku rwy udowej. Małe nerwy to drobne struktury niewidoczne bezpośrednio w USG, które lokalizuję po charakterystycznych punktach anatomicznych, obok których nerwy te przebiegają. Np. w meralgii czyli neuralgii nerwu skórnego bocznego uda lub neuropatii nerwu biodrowo podbrzusznego i biodrowo-pachwinowego, która często związana jest z chorobą kręgosłupa pogranicza piersiowo lędźwiowego. W neuralgii (Arnolda) potylicznej nerw potyliczny wielki znajdujemy po zlokalizowaniu w USG tętnic, obok których biegną te nerwy.

Czym jest blokada zewnątrzoponowa?

Jest to rodzaj blokady, w której lek podaje się do przestrzeni zewnątrzoponowej kanału kręgowego. Najlepsze efekty przynosi w leczeniu zespołów korzeniowych (rwy). Kiedy silny ból spowodowany jest przepukliną krążka miedzykręgowego. Wykonuję jedną iniekcję a w bardziej skomplikowanych przypadkach do kanału kręgowego wprowadzam specjalny cewnik. Zamiast jednej dawki leku podaję dwie lub trzy, w kilkugodzinnych odstępach. Dotyczy to pacjentów dotkniętych zaawansowaną, wielopoziomową dyskopatią lędźwiową, wielosegmentową chorobą zwyrodnieniową kręgosłupa, kręgozmykiem. Do takiego zabiegu kwalifikują się również chorzy z neurochirurgicznymi wskazaniami do operacji, którzy z powodu ogólnych przeciwwskazań nie mogą zostać zoperowani, u których złożone farmakologiczne i rehabilitacyjne leczenie bólu kręgosłupa nie przynosi spodziewanej poprawy.

Blokada zewnątrzoponowa to bardzo powszechna w USA i wielu krajach Europy procedura leczenia bólu kręgosłupa i zespołów korzeniowych.

Jak postępować w bólu spowodowanym przepukliną krążka międzykręgowego?

Pacjenci filtrowani nieskutecznym leczeniem farmakologicznym, bez poprawy po rehabilitacji i osteopatii, kierowani są na konsultacje do neurochirurga. Właśnie ten proces stopniowego przemieszczania się pacjenta po różnych specjalistach nazywam sedymentacją negatywną — ponieważ na końcu zostają te najtrudniejsze przypadki, oporne na leczenie zachowawcze lub z niedowładem.

Scroll to Top